Al twintig jaar proberen wetenschappers, artsen en de Nederlandse Sportraad de politiek wakker te schudden: bewegen en sporten zijn cruciaal voor onze gezondheid en ons dagelijks leven, maar we laten het uit ons leven verdwijnen. De argumenten zijn helder, de onderzoeken stapelen zich op, de adviezen zijn eindeloos herhaald. Maar het resultaat? Niets. Nederland blijft zitten. Letterlijk. Gefaciliteerd door keuzes die politici NIET maken.
Beeld: © Erik Scherder
De gevolgen zijn alarmerend: de helft van de bevolking kampt met matig tot ernstig overgewicht, en miljoenen mensen halen de beweegnorm niet. Diabetes type 2 – ooit een ouderdomsziekte – komt nu al voor bij jonge kinderen. Dit leidt tot hart- en vaatziekten, hersenaandoeningen en een zorgstelsel dat steeds verder onder druk komt te staan. Er zijn nog meer bijeffecten: steeds meer mensen zijn (licht) depressief, de jeugdzorg raakt overbelast. De problemen zijn het grootst in wijken waar mensen toch al vechten tegen stress en armoede. Precies daar kan bewegen het verschil maken.
En het wondermiddel? Het is er. Bewezen effectief en zonder bijwerkingen. Bewegen. Elke dag een korte wandeling, een trap op, een kwartier sporten: het verlaagt de kans op diabetes type 2, versterkt het immuunsysteem, bevordert onze cognitieve functies, maakt ons veerkrachtiger en vermindert mentale problemen zoals depressie. Het geeft jongeren houvast en helpt emoties reguleren. Sport en bewegen zijn geen luxe, ze zijn pure noodzaak. Sport en bewegen is een medicijn zonder bijwerkingen. U kunt het allemaal lezen in het advies Nederland sta op! Maak dagelijks voldoende bewegen vanzelfsprekend’ van de NLsportraad. Een recente Groningse studie laat zien dat een beetje meer bewegen, juist voor mensen die het moeilijk hebben, kan leiden tot minder ziektelast en daardoor tot een aanzienlijke zorgkostenbesparing.
Waarom helpen we mensen dan niet? Waarom blijven politici, beleidsmakers en zorgverzekeraars mooie woorden spreken en verder toekijken? Onze gezondheid lijkt geen prioriteit. Misschien omdat een gezond, lang leven geld kost. Zoals Marcel Levi scherp schreef: “De goedkoopste patiënt is een dode patiënt.” Een harde conclusie die politici zich zouden moeten aantrekken. Want nu wordt vooral een lang, ongezond leven, gefaciliteerd en betaald door de overheid: nauwelijks preventie, maar wel achteraf de medicatie en operatie betalen. Met auto’s doen we (verplicht!) een APK en onderhoud om de veiligheid te garanderen en grote reparaties te voorkomen. Maar als het om ons lijf gaat, ons kostbaarste bezit, dan zien we het allemaal later wel. Na jaren van zitten en onvoldoende bewegen wordt de rekening betaald door de belastingbetaler.
En nu? De verkiezingsprogramma’s liggen er inmiddels. Alle partijen zeggen dat sport en bewegen belangrijk zijn. Mooie woorden, maar lege zinnen als we kijken naar de afgelopen 20 jaar. Concrete investeringen? Geen. Het resultaat: bij de komende verkiezingen is er niets te kiezen over uw gezondheid. Het is de dure plicht van de nieuwe regering om sport en bewegen toch een plek te geven in het regeerakkoord. Zodat we ons niet over dertig jaar hoeven af te vragen hoe het zover heeft kunnen komen.
Prof. Dr. Erik Scherder, lid Nederlandse Sportraad