Hoe krijgen we sport gelijker?

In een derde van de bondsbesturen van sportverenigingen in Nederland zit geen enkele vrouw en slechts 15 procent van de trainers is vrouw. Ik vind dat dat beter kan en moet. Vandaag, op Internationale Vrouwendag, vraag ik graag aandacht voor dit onderwerp. Hoe krijgen we sport gelijker?

Claudia Bokel
Beeld: Henriëtte Guest

De positie van de vrouw in de sportwereld stond ook centraal tijdens het debat Hot game – Weg met de vrouwensport op 9 februari van dit jaar, georganiseerd door de Sportraad Amsterdam. Dit debat met diverse prominente vrouwelijke (top)sporters, coaches en bestuurders was een inspirerende bijeenkomst. De huidige positie van vrouwen in de sport werd er nog eens goed duidelijk gemaakt. Wat viel mij op? Het was inspirerend om in een zaal met vrouwen te zitten die tegen hetzelfde aan zijn gelopen en voor hun eigen posities hebben moeten knokken en nu voor anderen knokken. Wel (opnieuw) met de neus op de feiten gedrukt dat er ondanks een aantal prominente vrouwen in de sportwereld, er nog een flinke weg te gaan is naar gendergelijkheid.

Ons-kent-ons-mentaliteit

Evenveel mannen als vrouwen sporten in Nederland. Maar als je kijkt naar sportverenigingen, naar de man-vrouwverdeling bij bestuurders en trainers, zie je de ongelijkheid. Het zijn meest mannen die bepalen hoe een sportvereniging wordt gerund. Dat blijkt onder andere uit het recente onderzoek Ons-kent-ons-mentaliteit viert hoogtij van het Mulier Instituut. Technische topsportkaders van sportorganisaties zijn ook niet erg divers. Daar is een ons-kent-ons-mentaliteit verantwoordelijk voor: organisaties kiezen nieuwe kaderleden vaak uit hun bestaande netwerk. Ook in de sportmedia overheersen mannen. Dat kan leiden tot beeldvorming die vrouwensport minder gewaardeerd maakt. Vrouwen hebben het in bepaalde sporten lastig om een positie te veroveren als (top)sporter en als trainer/coach. Hetzelfde geldt voor vrouwelijke bestuurders in de sport. Gelukkig komt daar steeds meer verandering in.

Meer gendergelijkheid in de sport

In maart 2022 heeft de Expertgroep gendergelijkheid het rapport Naar meer gendergelijkheid in de sport gepresenteerd aan Mariya Gabriel, Eurocommissaris voor Innovatie, Onderzoek, Cultuur, Onderwijs en Jeugdzaken. De opdracht van de expertgroep was om voor de Europese Commissie een actieplan te maken voor deelname van vrouwen en meisjes in sport, topsport, besturen en in de media. De expertgroep, onder voorzitterschap van oud Europarlementariër Emine Bozkurt, bestond naast mijzelf en Marijke Fleuren uit 13 voormalige topsporters, politici, leden van Europese en internationale sportfederaties en vooraanstaande academici. Concrete aanbevelingen uit dit rapport zijn de instelling van vrouwenquota voor besturen en het stimuleren van sport onder meisjes. Tijdens de Europese Sportweek in Praag, in september vorig jaar, is bewust gekozen voor een vrouw als nieuwe ambassadeur van deze week: de Nederlandse buurtsportcoach en hockeyster Willemijn van Aggelen. En in november 2022 is in Brussel voor de allereerste keer de #BeEqual-award uitgereikt voor gendergelijkheid in de sport. Allemaal voorbeelden die laten zien dat er steeds meer aandacht voor dit belangrijke onderwerp komt.

Persoonlijk

Dat ik vrouw ben, was misschien niet in mijn nadeel toen ik voorzitter van de atletencommissie van het Internationaal Olympisch Comité (IOC) was. Maar ik word graag als persoon gezien in plaats van als vrouw. Kwaliteit gaat wat mij betreft voor gender. Toch is het heel belangrijk om aandacht aan dit onderwerp te besteden. Dit blijkt ook uit de factsheet Nederland van de Special Eurobarometer 525 - Sports and Physical Activity. De Europese Commissie publiceerde in september 2022 de vijfde Eurobarometer over sport en lichaamsbeweging. De resultaten zijn gebaseerd op een enquête onder 26.580 Europeanen uit alle 27 lidstaten. Maar liefst 80 procent van de respondenten geeft aan dat vrouwelijke rolmodellen onder managers, atleten, officials en coaches vrouwen en meisjes inspireren om hun voorbeeld te volgen. Ook de NLsportraad moet aandacht besteden aan gendergelijkheid in de sport. De raad moet daarop letten in de adviezen en rapporten die hij uitbrengt. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van foto’s in het werkprogramma, het jaarverslag en de adviezen.

Tot slot

Gendergelijkheid is een fundamenteel beginsel van de Europese Unie (EU). In het hierboven genoemde actieplan Naar meer gendergelijkheid in de sport staan diverse aanbevelingen en voorstellen voor concrete acties. De voorstellen zijn gericht aan de Europese Commissie, de lidstaten en internationale en nationale sportorganisaties. Maar het zijn niet alleen de instanties die het verschil maken. Dat moeten we zelf ook. Laten we de handen ineenslaan en ons samen hard maken voor een meer evenwichtige gendervertegenwoordiging in de Europese sportsector. Iedereen kan daaraan in zijn eigen omgeving een steentje bijdragen. Door meisjes te stimuleren te sporten, door zelf een voorbeeld te zijn, door vrouwen te stimuleren trainers, scheidsrechters en bestuurders binnen de sportclub te worden. Dan kunnen we in de sport om de vrouwen met kwaliteit simpelweg niet meer heen.
 

Claudia Bokel
Strategisch raadsadviseur NLsportraad